Sosyal medyada izledi?i videolarla radikalle?erek ?zmir'de pompal? tüfekle polis merkezini basan 16 ya??ndaki E.B. ve aile içi bir tart??mada babas?n? öldüren, annesini de yaralayan 16 ya??ndaki H.U.B., çocuk ve ergenlerde artan ?iddet e?ilimini yeniden gündeme getirdi. Kamuoyunu derinden sarsan iki olay?n çocuk ve ergenlerdeki ?iddet e?iliminin boyutunu gözler önüne serdi?ine dikkati çeken Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Buca E?itim Fakültesi Dekan Yard?mc?s?, Rehberlik ve Psikolojik Dan??manl?k Anabilim Dal? Ö?retim Üyesi ve Türk Psikolojik Dan??ma ve Rehberlik Derne?i ?zmir ?ube Ba?kan? Doç. Dr. Ya?mur Soylu, "Bunlar yaln?zca bireysel trajedilerin de?il, ayn? zamanda toplumsal bir alarm?n da habercisi" dedi.
Çocuk ve ergenlerde ?iddet e?ilimi vakalar?n?n hem s?kl??? hem de ?iddetin boyutunun son y?llarda dikkat çekici düzeyde artt???n? aktaran Doç. Dr. Soylu, "Bu art???n nedenleri çok boyutlu. Aile içi sorunlar ve ileti?im eksikli?i, aile yap?s?ndaki bozulmalar, ihmal ve istismar vakalar?, psikolojik faktörler, psikolojik sorunlar?n erken ya?ta te?his edilmemesi ya da destek al?nmamas?, okullarda ya?anan zorbal?k, d??lanma ve akran bask?s?, toplumsal kutupla?ma, öfke kültürünün yayg?nla?mas?, ?iddetin s?radanla?mas? ve model al?nmas? ve sosyal medyan?n etkisi bu nedenler aras?nda yer al?yor. Bu vakalarda ortak olan noktalardan biri de ?iddetin bir çözüm yöntemi olarak içselle?tirilmi? olmas?d?r. Çocuk, bir sorunla ba? edemedi?inde ya da duygular?n? ifade edemedi?inde, çevresinde gördü?ü en etkili çözüm yolunu taklit etmeye e?ilimlidir. Bu noktada en çok etkileyen faktörlerden biri de medya ve dijital içeriklerdir" diye konu?tu.
'KISA V?DEO PLATFORMLARINDA ??DDET, E?LENCE UNSURU HAL?NE GET?R?LEB?L?YOR'
Sosyal medyan?n ergenlerin dünyas?nda büyük bir yer kaplad???n? vurgulayan Doç. Dr. Soylu, ?öyle devam etti:
"Özellikle algoritmalarla sunulan içerikler, çocu?un bir süre sonra yaln?zca belirli türde ?iddet, radikal ideoloji, suç, nefret söylemi gibi içeriklerle kar??la?mas?na neden olabilir. Bu da bili?sel çarp?tmalar?n ve duygusal duyars?zla?man?n geli?mesine zemin haz?rlar. Özellikle k?sa video platformlar?nda ?iddet, e?lence unsuru haline getirilebiliyor. Dijital ortamlarda baz? fenomenler, gençlere uygun olmayan davran??lar? yüceltebiliyor. Ait olma duygusunu sosyal medyada bulan genç, radikal gruplar?n etkisine daha aç?k hale gelebiliyor. Ailelerin ve sistemin sosyal medya içerikleri üzerinde yeterli kontrolü sa?layamamas?, çocuklar? aç?k hedef haline getiriyor. Çocuklar, internet ve sosyal medya platformlar?nda ?iddet içeren, radikal ideolojileri yayg?nla?t?ran ve hatta te?vik eden içeriklere kolayca ula?abilmektedir. Bu tür içeriklere maruz kalmak, özellikle geli?im ça??ndaki bireylerin zihinlerinde yanl?? ve tehlikeli dü?ünce kal?plar?n?n olu?mas?na neden olabilir. Sosyal medya, siber zorbal?k ve çevrimiçi taciz gibi olumsuz etkile?imlere de olanak tan?r. Ma?dur olan çocuklar, kendilerini çaresiz ve yaln?z hissedebilirken, ?iddet eylemlerine tan?k olan veya bu eylemleri taklit edenler için de bir normalle?me süreci i?leyebilir. Sosyal medyan?n sundu?u sansürlü ve filtreli dünya, çocuklar?n gerçeklik alg?s?n? bozabilir. Sanal dünyada ?iddet bir oyun veya kolay bir çözüm olarak sunulmas?, baz? çocuklar için gerçek dünyadaki sonuçlar?n? göz ard? etmelerine yol açabilir."
'ÇOCUKLARIN D?J?TAL OKURYAZARLI?I GEL??T?R?LMEL?'
Çocuklarda ?iddete yönelimini engellemek için önerilerini payla?an Doç. Dr. Ya?mur Soylu, "Sorunun çözümü için çok yönlü bir yakla??m gerekiyor. Birincisi aile içi ileti?im ve destek sistemlerini güçlendirmek. Aile içinde aç?k, dürüst ve yarg?lay?c? olmayan bir ileti?im ortam? kurulmal?. Çocuklar duygular?n? rahatça ifade edebilmeli, sorunlar?n? aileleriyle payla?maktan çekinmemeli. A??r? bask?c? veya a??r? serbest ebeveyn tutumlar?ndan kaç?n?lmal?. Tutarl? s?n?rlar belirlemek, çocu?un geli?imine uygun sorumluluklar vermek ve olumlu davran??lar? peki?tirmek önemli. Ebeveynlerin kendi davran??lar?yla çocuklar?na ?iddet içermeyen çözüm yollar?n? göstermesi, öfke kontrolünü sa?lamas? ve empati kurmas? büyük önem ta??yor. ?kincisi sosyal medya kullan?m?n? yönetmek ve dijital okuryazarl??? geli?tirmek. Aileler, çocuklar?n?n sosyal medya kullan?m?n? yak?ndan takip etmeli, zararl? içeriklere maruz kalmamalar? için gerekli filtreleme ve denetim mekanizmalar?n? kullanmal?. Çocuklara, sosyal medyada gördükleri her ?eye inanmamalar?, ele?tirel dü?ünme becerilerini kullanmalar? ve çevrimiçi ortamda güvenli davranmalar? konusunda e?itim verilmeli. Teknoloji kullan?m? için belirli saatler ve s?n?rlar belirlenmeli, ekran süresi dengeli tutulmal?. Üçüncüsü psikolojik destek ve rehberlik hizmetlerinin art?r?lmas?. Okullarda rehberlik ve psikolojik dan??manl?k hizmetlerinin güçlendirilmesi, çocuklar?n ya?ad??? zorluklar? erken fark etmek ve müdahale etmek aç?s?ndan kritik öneme sahip. Dördüncüsü toplumsal fark?ndal??? art?rma ve önleyici programlar. ?iddetin hiçbir türünün kabul edilemez oldu?unu vurgulayan, empati ve ho?görü kültürünü te?vik eden toplumsal kampanyalar düzenlenmeli. Okullarda zorbal?kla mücadele, de?erler e?itimi, çat??ma çözme becerileri ve duygusal zeka gibi konularda müfredata entegre edilmi? programlar uygulanmal?" diye konu?tu.
'GENÇLERE REHBERL?K ETMEK HAYAT? ÖNEM TA?IYOR'
"Çocuklar?m?z, toplumun hem bugünü hem de yar?n?d?r" diyen Doç. Dr. Soylu, ?öyle devam etti:
"?iddet içeren her eylem, yaln?zca bir can? de?il, gelece?imizi de karartmaktad?r. Bu nedenle, bu tür olaylar?n münferit vakalar olarak görülmemesi, sadece 'suçlu' ve 'ma?dur' penceresinden bak?lmamas?, aksine daha geni? bir toplumsal yap? ve ruh sa?l??? perspektifiyle sistemik sorunlar?n bir göstergesi olarak ele al?nmas? gerekmektedir. Çocuklar? ?iddetten uzak tutmak, yaln?zca onlar?n de?il, toplumun da iyilik hali için elzemdir. Özellikle ergenlik dönemindeki gençlerin kimlik aray??? içinde olmas?, riskli davran??lara daha aç?k hale gelmelerine neden olabilir. Bu dönemde onlara do?ru rehberlik etmek, de?er yarg?lar?n? sa?lamla?t?rmak ve güvenli sosyal çevreler sunmak hayati önem ta??yor. Ailelerin, çocuklar?n?n dijital dünyadaki etkinliklerini göz ard? etmemesi, onlarla bu konuda aç?k ileti?im kurmas? ve gerekti?inde profesyonel yard?m almaktan çekinmemesi gerekmektedir."